Azərbaycana xarici valyuta axını artacaq

  Bir neçə gündən sonra ölkəmiz I Avropa Oyunlarına ev sahibliyi edəcək. Artıq Azərbaycanın rayonlarını dolaşan olimpiya məşəli paytaxta gətirilib. Mövzu ətrafında müsahibimiz AMEA İqtisadiyyat İnstitutunun “Xidmət sahələrinin inkişafı problemləri” şöbəsinin müdiri, dosent Aqil Əsədovdur. Müsahibimiz bu beynəlxalq yarışların Azərbaycan üçün iqtisadi əhəmiyyətindən, turizmin inkişafına, o cümlədən, xidmət sahələrinin təşkili sahəsinə təsirlərindən danışıb:

- İlk növbədə onu qeyd etmək istərdim ki, 50-yə yaxın ölkənin qatılacağı belə bir mötəbər tədbirə ev sahibliyi etmək olduqca qürurvericidir. Ona görə ki, dünya bizə etibar edir, ölkəmizdə mövcud olan sabitliyi, əmin-amanlığı görür və artıq ölkəmizi etibarlı bir tərəfdaş kimi qəbul edir. Təbii ki, bütün bunlara heç də asan yolla nail olmaq mümkün deyil. O ki qaldı oyunların əhəmiyyətinə, bilirsiniz, artıq bizim əsrimiz top-tüfəng əsri deyil, informasiya əsridir. İndi dünyada informasiya mübarizəsi gedir və kim bu sahədə qalib gəlirsə, digər sahələrdə də birmənalı şəkildə uğurlarını təmin edir. Eyni zamanda, təbii ki, belə tədbirlərin iqtisadi səmərəsi də mövcuddur. Ümumilikdə, I Avropa Oyunlarının ölkəmizdə keçirilməsinin çox mühüm sosial-iqtisadi və strateji əhəmiyyəti var. Əks təqdiqdə, bu səviyyədə oyunların öz ölkəsində keçirilməsi uğrunda dövlət başçıları səviyyəsində mübarizə aparılmazdı. Bu baxımdan da oyunlara ev sahibliyi hüququnun qazanılması Azərbaycan hökumətinin həyata keçirdiyi xarici iqtisadi siyasətin uğurlarını ifadə edən bir nümunədir.

- I Avropa Oyunlarının ölkəmiz üçün sosial-iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğuladınız. Konkret olaraq nələri, hansı müsbət təsirləri nəzərdə tutursunuz?

- Əvvəla bu səviyyədə oyunların ölkəmizdə keçirilməsi yeni xarici sərmayə imkanları yaradacaq, ölkəyə xarici valyutaların müəyyən bir axını olacaq ki, bu da manata tələbatı artırmaqla Mərkəzi Bankın intervensiya xərclərinin azalmasına imkan verəcək. Bundan başqa, turist axını yaranacaq, müxtəlif xidmət sahələri, xüsusilə kiçik və orta sahibkarlar oyunların keçirildiyi müddətdə müəyyən gəlirlər əldə edəcəklər, ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün xarici investisiyaların cəlb edilməsi imkanları yaranacaq. Bu yarışların ölkəmizdə keçirilməsi digər sahələrin də inkişafı üçün yeni şərait yaradacaq.

- Aqil müəllim, gəlin fikirlərimizi bir qədər konkretləşdirək. Konkret olaraq, oyunların keçirildiyi müddətdə hansı iqtisadi səmərə gözləniləndir?

- Təbii ki, daha konkret rəqəmləri oyunların keçirilməsindən sonra söyləmək mümkündür, indi isə proqnozlardan danışmaq olar. Oyunlar zamanı, ölkəmizə 6000 nəfər idmançının gələcəyi gözlənilir. Hər idmançı ilə bir-iki nəfər turistin gəlməsi, jurnalistlər, reklamçılar və s. ölkəyə on minlərlə turist gələcək. Mövcud standartlara görə Azərbaycanda olan bir turistin həftəlik orta xərcləri 1000 dollar təşkil edir. Oyunların iki həftə ərzində keçiriləcəyini nəzərə alsaq, bir turistin 2000 dollardan az olmayaraq vəsait xərcləyəcəyi aydın olar. Bu da milyonlarla manat vəsait deməkdir. Digər tərəfdən, mətbuatdan da məlum olduğu kimi, oyunların xaricdə yayımlanması ilə bağlı, artıq müraciətlər olunmaqdadır ki, bu da əlavə gəlirlər gətirəcək. I Avropa Oyunları zamanı, hətta ayrı-ayrı oyunların keçirildiyi zallarda, meydançalarda reklamlarla müraciətlər var ki, bu da müvafıq reklam gəlirləri əldə etməyə imkan verəcəkdir. Ümumilikdə cari gəlirlərə biletlərin satışını, reklam və yayım gəlirlərini aid etmək olar.

- Oyunların keçirilməsinə xərclənən vəsaitlər barədə nə deyə bilərsiniz?

- Azərbaycan artıq 90-cı illərin ölkəsi deyil. Azərbaycanın kifayət qədər güclü, iradəli, öz sözünü deməyi bacaran, qətiyyətli dövlət başçısı, hökuməti, o cümlədən, düşünən beyinləri, mütəxəssisləri var. Ölkədə, hər bir addım ölçülüb-biçilir və düzgün, doğru qərarlar verilir. Ona görə də xərclərin həcmi narahatlıq yaratmamalıdır, bu xərclər özünü dəfələrlə doğruldacaq vəsaitlərdir. I Avropa Olimpiya Oyunları səviyyəsindədir. Bu oyunlarda 50 ölkədən, Olimpiya Oyunlarının 2/3-si qədər idmançı iştirak edəcək, idmançılar 20 idman növü üzrə özlərini sınayacaqlar. 2008-ci ilin Pekin olimpiadasına 42 milyard, 2012-ci il London olimpiadasına 18,3 milyard dollar vəsait xərcləndi. I Avropa Oyunlarının keçirilməsinə isə xərclənən vəsaitlər haqqında, mətbuatda səslənən qeyri-rəsmi rəqəmlər 3,5-4 milyard oldu, rəsmi rəqəmlər isə bundan da bir neçə dəfə azdır. Hətta 4 milyard vəsait xərclənsə belə, bu belə bir mötəbər tədbir üçün çox da böyük rəqəm deyil. Əgər iştirak edəcək idmançıların sayını və idman növlərini nəzərə alsaq, Pekin olimpiadası ilə müqayisə aparsaq, bu oyunlara 23-24 milyard vəsait, London olimpiadası ilə müqayisə aparsaq 10-11 milyard dollar xərclənməli idi.

- Bəzən, cəmiyyətdə "bu oyunların heç bir əhəmiyyəti yoxdur", "xərclənən vəsaitlər özünü doğrultmayacaq", "oyunlar Azərbaycana heç nə verməyəcək" kimi fıkirlərə də rast gəlirik. Bu fıkirlərə sizin münasibətinizi bilmək, maraqlı olardı?

- Çox təəssüf ki, belə fıkirlər səsləndirənlər var. Amma belə insanlar düşündüklərini deyil, eşitdiklərini danışanlardır. I Avropa Oyunlarının səmərəsini yanız biletlərin satışı ilə dəyərləndirmək düzgün olmazdı və sizin qeyd etdiyiniz fıkirlər də ölkənin dividentlərini yalnız bilet satışı ilə dəyərləndirənlərdir. I Avropa Oyunlarına xərclənən vəsaitlərin 75 faizdən çoxu infrastrukturların yaradılmasına və təkmilləşdirilməsinə sərf edilib. Yəni xərclənən vəsaitlər Bakı və eləcə də bir sıra regionlarda infrastruktur təminatın yaxşılaşdırılmasına xidmət edir. Təbii ki, bütün bunlar Azərbaycanın rəqabət qabiliyyətini yüksəldəcək. Oyunlar bitəcək, infrastruktur isə qalacaq. Növbəti mötəbər tədbirlərə ev sahibliyi etməyə imkan verəcək. Növbəti tədbirlərdə isə xərclər az olacaq, artıq infrastruktur mövcuddur, gəlirlər daha çox olacaq. Artıq 2017-ci ildə İslam Həmrəylik oyunlarına Azərbaycan ev sahibliyi edəcəyi rəsmən təsdiqlənib. Avropa mətbuatında Azərbaycan Yay Olimpiya Oyunlarına iddialı, bu oyunları keçirməyə qadir bir ölkə kimi təqdim olunur. Təbii ki, bütün bunlar ölkəmiz üçün böyük dividendlər vəd edir, mühüm iqtisadi-strateji əhəmiyyət kəsb edir.

Sevinc

“Həftə içi” qəzeti, 08 iyun 2015-ci il.